Stowarzyszenie Pamięci Powstania Warszawskiego 1944

          Zapraszamy do zapoznania się z projektem artystycznym "Barykady" autorstwa Bogusława Lustyka. Znany artysta plastyk urodził się w 1940 r. w Warszawie. Absolwent Liceum Technik Plastycznych w Bielsku-Białej (rzeźba) ukończył z wyróżnieniem Wydział Grafiki i Malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w 1965 roku. Po studiach uprawiał ilustrację i grafikę książkową.
          Zdobył około dwudziestu nagród i wyróżnień w ogólnopolskich konkursach na plakat. Brał udział w ponad 80 indywidualnych i grupowych wystawach plakatu i malarstwa m. in. we Francji, Belgii, USA i Australii. Popularność w świecie zdobył pracami tematyce hippicznej.
          W 1994 r. wyjechał do USA i zamieszkał w Louisville w stanie Kentucky, gdzie miał swoją pracownię i galerię. Artysta zajmuje się malarstwem, grafiką, formami przestrzennymi i rzeźbą ceramiczną. Po kilkunastu latach pobytu za granicą powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie.
          Od 2017 r. Bogusław Lustyk jest członkiem Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944.

Maciej Janaszek-Seydlitz

Cykle Bogusława Lustyka

W 2014 r., dla uczczenia 70. rocznicy Powstania Warszawskiego, znany artysta plastyk Bogusław Lustyk stworzył na Krakowskim Przedmieściu przed kościołem ss. Wizytek instalację "Barykady". Był to autorski projekt artysty, który był nie tylko pomysłodawcą projektu i autorem grafik prezentowanych na "Barykadach", ale również realizatorem i inicjatorem wydarzeń towarzyszących temu projektowi, jak koncerty, recytacje wierszy powstańczych oraz wystawy prac innych artystów. Był także wydawcą "Gazety Barykad", będącej swoistym katalogiem wystawy i kroniką wydarzeń towarzyszących instalacji.

Krakowskie Przedmieście, 2014

Projekt trwał 63 dni - tyle, ile trwało Powstanie. Jego założeniami, ze względu na czas trwania, były zmienność - symboliczne pokazanie chronologii wydarzeń: euforii, nadziei, desperacji, exodusu i pamięci - oraz otwarcie na realizację pomysłów innych artystów i włączenie do uczestnictwa mieszkańców Warszawy. Tak jak w 1945 r., warszawiacy umieszczali na "Barykadach" zdjęcia i informacje o swoich bliskich, którzy brali udział w Powstaniu. Inspiracją do działań artystycznych były wspomnienia z dzieciństwa: artysta jako czteroletnie dziecko znalazł się wśród wypędzanych przez Niemców mieszkańców Woli i trafił do obozu przejściowego Dulag 121 w Pruszkowie.

Krakowskie Przedmieście, 2014

Bogusław Lustyk wspomina: "W 2013 r. odczułem potrzebę przeniesienia na papier moich przeżyć z czasów Powstania. Miałem wówczas cztery lata, ale tamte zdarzenia i przeżycia pozostawiły niezatarte wspomnienia. Powstał cykl rysunków, który poddał mi pomysł namalowania historii Powstania na murze Wyścigów na Służewcu. Zwróciłem się z tym do urzędu miasta, ale tam powiedziano mi, ż urząd nie chce konfliktu z graficiarzami, którzy zawłaszczyli ten mur. W tej sytuacji złożyłem projekt zrobienia siedmiu instalacji w siedmiu dzielnicach Warszawy. Początkowo miasto zadeklarowało współpracę, ale potem się wycofało. Poprosiłem więc o pozwolenie zrobienia instalacji jedynie na Krakowskim Przedmieściu, ze środków własnych. Urząd miasta zgodził się pod warunkiem, że będzie wymieniony jako współorganizator. Od tego czasu wszystkie instalacje powstańcze na Krakowskim robię za własne pieniądze. [...]
Jednym z głównych celów tych instalacji było, by warszawiacy przynosili zdjęcia swoich bliskich, nieznanych uczestników Powstania. Były dwie barykady. Jedna z grafikami ilustrującymi Powstanie przed kościołem Wizytek i druga przed Centralną Biblioteką Rolniczą, gdzie warszawiacy wieszali zdjęcia. Ponieważ na drugą instalację miałem pozwolenie tylko na miesiąc, dołączyłem ją do barykady przed Wizytkami. Potem zaprojektowałem album "Dziś idę walczyć, mamo!", które miasto miało współfinansować, ale się wycofało. Wydrukowałem więc jedynie 50 egzemplarzy."

Plakat "Barykad", 2015

Instalacja zapoczątkowała coroczny cykl "Barykad". W 2016 r. artysta umieścił na "Barykadach" kompozycje graficzne z cytatami z poezji powstańczej i zaprosił do wspólnego pisania fragmentów poezji na planszach instalacji. Portretował również przechodniów i włączał ich twarze do malowanej przez siebie kompozycji. Instalacji towarzyszyły koncerty, recytacje poezji, prezentacje prac innych artystów oraz rekonstrukcje historyczne z udziałem harcerzy i rekonstruktorów Grupy Historycznej "Zgrupowanie Radosław".

Krakowskie Przedmieście, 2016

W 2017 r. instalacji artystycznej na Krakowskim Przedmieściu zatytułowanej "Exodus. Pamięć Powstania Warszawskiego" towarzyszyła "Barykada" i wystawa w Bibliotece Uniwersyteckiej przy ul. Dobrej. Szczególnym celem instalacji i wystawy było upamiętnienie tragicznego losu wypędzanych mieszkańców Warszawy. Rzeźby na wystawie w Bibliotece zostały wykonane w wynalezionej przez Bogusława Lustyka specjalnie dla tej ekspozycji technice CrushArt, pozwalającej na ekspresyjne kształtowanie sylwetek ludzkich - ofiar walk i wypędzanych z miasta.

Krakowskie Przedmieście, 2017

Biblioteka Uniwersytecka, 2017

Na przełomie grudnia 2017 i stycznia 2018 r. w Galerii Sztuki Współczesnej Oranżeria w Jabłonnie odbyła się wystawa "Exodus", będąca podsumowaniem działań artystycznych Bogusława Lustyka związanych z Powstaniem Warszawskim.

Katalog wystawy, Jabłonna 2017

W 2018 r. instalacja dotycząca Powstania Warszawskiego została przez artystę włączone w całoroczny cykl projektów na Krakowskim Przedmieściu zatytułowany "Gloria victis", na który złożyły się: "Janusz Korczak - Ostatnia Droga", "Katyń", "Dziewczyny Powstania" i "Legenda Legionów. Piechota, ta szara piechota". Dla sierpniowej instalacji "Dziewczyny Powstania" Bogusław Lustyk namalował 40 portretów uczestniczek Powstania, które wraz z odręcznym opisem ich losów umieścił na barykadzie. Elementy rzeźbiarskie na pozostałych instalacjach zostały wykonane w rozwijanej przez artystę technice CrushArt.

Zaproszenie na "Dziewczyny Powstania", 2018

W sierpniu 2018 r. wystawę "Exodus. CrushArt projekt", prezentująca dorobek Bogusława Lustyka poświęcony Powstaniu, otwarto w Muzeum Mazowieckim w Płocku. Składała się z trzech części: dwóch instalacji oraz wystawy grafik o tematyce powstańczej. Pierwszą instalacją był "Exodus", wykonany w technice CrushArt, drugą - stworzona w patio Muzeum barykada ze zdjęciami Powstańców, nad którą wznosiły się symboliczne figury Powstańców ze skrzydłami.

Muzeum Mazowieckie w Płocku, 2018

W październiku 2018 r. na wystawie "Niepodległość sztuki. Wolność artysty" w Pawilonie Muzealnym w Parku Staszica w Częstochowie Bogusław Lustyk zaprezentował trzy instalacje i obrazy z cyklu "Exodus", nawiązujące do wspomnień z obozu przejściowego w Pruszkowie.
Instalacje Bogusława Lustyka wrosły w krajobraz sierpniowej Warszawy, wzbogacając przestrzeń publiczną o atrakcyjny artystycznie element upamiętniający rocznicę Powstania. Przez pięć lat odegrały ogromną rolę społeczną. Mieszkańcy Warszawy przynosili zdjęcia swoich bliskich, którzy brali udział w Powstaniu, rozmawiali z artystą, często obecnym przy swoim dziele, pisali do niego listy i e-maile. Przybliżały też dramat Powstania i spełniały funkcję edukacyjną wobec tysięcy turystów z Polski i zagranicy.

CrushArt

Przedsięwzięcie w pierwszych latach realizowane pod patronatem rektora kościoła ss. Wizytek ks. Aleksandra Seniuka i Okręgu Warszawskiego Związku Polskich Artystów Plastyków, z czasem zyskało za patronów Stowarzyszenie Pamięci Powstania Warszawskiego 1944 (2017-2018), wiceprezesa Rady Ministrów i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego (2017) oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Wandy Zwinogrodzkiej (2018). Dofinansowanie m.st. Warszawy otrzymało również dopiero w 2017 r.

Maciej Białecki

redakcja: Maciej Janaszek-Seydlitz

zdjęcia udostępnione przez Bogusława Lustyka