Pułk "Baszta"

Opis:

         Oddział dyspozycyjny Komendy Głównej AK zorganizowany w konspiracji w roku 1940, w 1941 r. rozwinięty w batalion, a w 1943 r. w pułk.

W skład pułku wchodziły:
- batalion: "Bałtyk" (kompanie B1, B2, B3)
- batalion "Karpaty" (kompanie K1, K2, K3, K4)
- batalion "Olza" (kompanie O1, O2, O3)
- służby pomocnicze

         Dowódcą pułku był ppłk Stanisław Kamiński "Daniel" , zastępcą dowódcy i szefem sztabu mjr Kazimierz Szternal "Zryw", cichociemny.
          W Powstaniu pułk "Baszta" stanowił trzon sił na Mokotowie, poniósł duże straty w ataku na silnie umocnione pozycje nieprzyjaciela: koszary SS przy ul. Kazimierzowskiej , dom Wedla, Fort Mokotowski, Wyścigi na Służewcu . Poszczególne oddziały "Baszty" toczyły ciężkie walki z przeważającymi siłami nieprzyjaciela do drugiej połowy września 1944 r . Brak broni i amunicji oraz stłoczenie olbrzymiej masy ludzkiej na niewielkiej powierzchni ograniczonej ulicami Al. Niepodległości, Różaną, Ursynowską i Puławską zmusiło dowództwo powstańcze do podjęcia z Niemcami rozmów o kapitulacji. Niemcy przyjęli przedstawione im warunki uznając powstańców za kombatantów. Przyrzekli stosować wobec kapitulujących przepisy Konwencji Genewskiej.
         Mokotów skapitulował 27 września 1944 r. Oświadczenie niemieckie nie przeszkodziło żandarmom w wymordowaniu w tym dniu około 120 powstańców wychodzących z kanałów na ul. Dworkowej .
         Część "Baszty" i innych oddziałów Mokotowa przeszło w sile około 600 żołnierzy kanałami do Śródmieścia i zaprzestało walki dopiero 2 października w ramach ogólnej kapitulacji Powstania.
         W toku krwawych i wyniszczających walk na Mokotowie z 4.500 powstańców poległo około 1.700 a ponad 2.000 zostało rannych.


Opis odznaki:

         Krzyż równoramienny z ramionami zakończonymi poprzecznymi wypukłymi listwami. Na poziomych ramionach wypukłe litery AK. W centrum owalny medalion, na obrzeżu którego daty istnienia oddziału: 1939-1944. Pośrodku czarny emaliowany zarys baszty, na niej "kotwica". Tło za basztą niebieskie emaliowane. Tombak srebrzony, emaliowany, wymiary 32x32 mm.



Bardziej szczegółowy opis historii Zgrupowania "Baszta" znajduje się na stronie Wikipedii.

redakcja: Maciej Janaszek-Seydlitz

opracowanie graficzne: Joanna Janaszek-Seydlitz