Cudna przyglądała się nam z niepokojem, przygarnęła nas do siebie, a po chwili, jakby odmieniona powiedziała:
         - Mam dla was coś dobrego! - każdy z nas otrzymał placuszek pieczony na gorącej płycie z trzema kostkami cukru!
         Nie zdążyłem jeszcze przełknąć słodkiej śliny, kiedy gorący podmuch bliskiej eksplozji wdarł się do wnętrza piwnicy!
         Stłumione głosy kobiet pośpiesznie wypowiadały słowa modlitwy, jakby w obawie, że nie zdążą jej dokończyć:
         "Zdrowaś Maryjo, łaskiś pełna..."
         Ktoś wbiegł na schody, zwalając się w dół - ci co byli bliżej podbiegli do niego.

         Ludzi zasypało! - wycharczał z wysiłkiem i nim zdążyli go podtrzymać, upadł na twarz i skonał...
         Mężczyźni z łomami i kilofami byli już na górze, ginąc w jaśniejącej plamie wyjścia...

         Szykowano w pośpiechu miejsca dla rannych, darto szmaty na bandaże, zebrano resztki wody i garnek kościelnego wina. Rósł niepokój o los zasypanych i o tych, którzy odwalali osuwające się gruzy, nie zważając na rwące się pociski, grad odłamków cegieł, roztrzaskiwanych dachówek. Wiedzieli, że walczą o ludzi spisywanych już z listy żyjących.

         Czekano...

         Daremny wysiłek...

         Cudna powiedziała:
         - Za tych, którzy nie doczekali końca dnia dzisiejszego, odmówmy "Ojcze nasz..."
         Słowa modlitwy zagłuszyły dudnienie wybuchów...

         Rano wdarli się na Podwale Niemcy. Stare Miasto skonało.

         Z trudem wychodziliśmy z piwnicy, poganiani wrzaskami Niemców. Trzeba było się śpieszyć - do piwnic wrzucano granaty, dobijano tych, którzy nie mogli utrzymać się na nogach. Byłem oszołomiony powietrzem, światłem, tym, co działo się wokół mnie. Ze strachem patrzyłem w niebo na Sztukasy zataczające kręgi, jak sępy szukające padliny. Była to pora ich żerowania, ale bomby nie spadały... Oczy z trudem przyzwyczajały się do patrzenia na świat. Był to świat niewyobrażalnej ruiny. Trudno było uwierzyć w nasze ocalenie!

         Przepędzono nas w stronę Placu Zamkowego. Szedłem obok Cudnej z trudem utrzymującej równowagę na ceglanym rumowisku. Weszliśmy w zwężający się wąwóz ruin. Na posiekanym pociskami murze wisi powykręcana tablica z resztką nazwy ulicy: ...ski Dunaj". Nagle wybucha strzelanina! Zaskoczeni ludzie odruchowo przylegają do gruzów - po paru minutach ruszamy dalej.
         Niemcy nakazują oddawać złoto i wszystkie drogocenne przedmioty, grożąc śmiercią za ich ukrywanie.
         Widziałem, jak Cudna zdjęła z palca pierścionek i usłyszałem ciche, dźwięczne stuknięcie - pozostał na zawsze w gruzach Starego Miasta. Zauważyli to również inni i rzucali w gruzy to, co mieli cennego. Przeszliśmy obojętnie obok pudła, na dnie którego leżało trochę złotych wyrobów. Idąca za nami kobieta, nie chciała zdjąć medalika - dostała w twarz kolbą karabinu! Niemcy nie pozwolili jej podnieść...

         Wkrótce stanęliśmy na Mariensztackim Rynku przed stalowymi mordami czołgów. Byliśmy przekonani, że są to nasze ostatnie minuty... Niemcy dopijali kawę. Patrzyli na nas z zainteresowaniem kata, który za chwilę ma ściąć głowę ofiary. Nasz żałobny kondukt pociągnął dalej - w kierunku Woli.

         Ostatni raz widziałem Cudną przy kościele Świętego Karola Boromeusza. Tu patrzyłem już tylko w kierunku domu, w którym do niedawna jeszcze mieszkaliśmy. Stał opuszczony, jakby uleciała z niego dusza... Wtedy jeszcze nie wiedziałem, że hitlerowcy zamienią go w ruinę.
         Kiedy przy Młynarskiej dogoniliśmy znajomych, Cudnej już nie było - zmarła nie dochodząc Placu Kercelego.

W głębi był Plac Kercelego. Mniej wiecej w tym miejscu,
gdzie stoi zaparkowany samochód, zmarła Cudna

         - "Pękło jej serce" - powiedzieli .

Janusz Wałkuski

Janusz Wałkuski współcześnie

opracował: Maciej Janaszek-Seydlitz