W trudnych chwilach okupacji powstało szereg piosenek, które na trwałe pozostały w pamięci. Tworzono je dla moralnego wsparcia działań partyzanckich i dywersji, dla potrzymania ducha narodu. Poza kompozycjami spontanicznymi niektóre piosenki powstały z inspiracji wydawnictw Armii Krajowej kolportującej później m.in. zbiór "Pieśni walki podziemnej".
Ze względu na sytuację piosenki były pisane i rozpowszechniane anonimowo. Ich twórcy kryli się pod pseudonimami, pozostając często do końca bezimiennymi. Poza amatorami piosenki czasu okupacji i Powstania tworzyli wybitni kompozytorzy tacy jak Witold Lutosławski, Andrzej Panufnik czy Jan Maklakiewicz i poeci jak Krzysztof Kamil Baczyński czy Aleksander Maliszewski.
Do najbardziej popularnych piosenek lat 1939-1943 należały:
Warszawianka
Serce w plecaku
Do broni
Naprzód do boju żołnierze
Szturmówka
Hej chłopcy, bagnet na broń
Maszeruje pluton przez zielony las
Natalia
Dorota
Rozszumiały się wierzby płaczące
Do broni Polacy
Hymn Szarych Szeregów
Pieśń Szarych Szeregów.
Szereg wspaniałych piosenek oddających klimat tamtego okresu powstało w czasie 63 dni Powstania Warszawskiego. Wydawałoby się, że warunki panujące w Powstaniu nie skłaniały do śpiewania piosenek, a jednak śpiewano. Przez cały czas Powstania były również organizowane koncerty zarówno muzyki rozrywkowej jak i poważnej. Napisano kilkanaście piosenek zarówno podniosłych o olbrzymim ładunku emocjonalnym jak i żartobliwych. Były to chronologicznie:
Warszawskie dzieci
Marsz Śródmieścia
Pałacyk Michla
Marsz Żoliborza
Chłopcy silni jak stal
Marsz robotników Elektrowni
Kompania 1114
Dziś idę walczyć - Mamo
Marsz Mokotowa
Marsz kompanii K-3
Na wojenkę poszli chłopcy
Piosenka
Zośka
Sanitariuszka Małgorzatka
Mała dziewczynka z AK
Bezpośrednio po upadku Powstania powstały:
Piosenka o mojej Warszawie
Hej, maszerujemy po obozie
Ukochana, ja wrócę
Piosenki poświęcone Powstaniu powstawały również wiele lat po jego zakończeniu. Należy do nich np.:
Marsz Chrobry II napisany w 1993 r. przez jednego z uczestników Powstania.
Mimo upływu kilkudziesięciu lat piosenki okupacyjne i powstańcze w dalszym ciągu są w żywej pamięci warszawiaków, są śpiewane przez młodzież harcerską, nadal wywołują wzruszenie i refleksję nad historią Warszawy i Polski.
Powstały również nowe utwory poświęcone Powstaniu, stworzone i wykonywane przez artystów, którzy znają szczegóły tamtych wydarzeń z opowieści rodziców i dziadków oraz przekazu historycznego. Gama tych utworów jest szeroka, od poetyckiej liryki do twardego heavy metalu i rapu.
Część utworów stanowi fragment ścieżki dźwiękowej filmów poświęconych Powstaniu Warszawskiemu
Poniżej prezentujemy wybrane tematy:
Powstanie Warszawskie - Lao Che
Uprising - Sabaton
Miasto - Ania Iwanek & Pati Sokół
Dziewczyna z granatem - Kasia Sawczuk
Tchnienie wolności - Kasia Sawczuk
Warszawa sierpień 44 - Mateusz Drozdowski
Warszawa miasto miłości - Anna Sokołek
Miłość - Aga Zaryan
Orzeł Biały - Natalia Sikora
Kolęda warszawska 1939 - Margaret
Pierwszy sierpnia dzień krwawy
Chłopaki z AK
Idziemy w noc - Marta "Marika" Kosakowska
Za wolność - Halina Mlynkova
Jeśli nie wrócę - Anita Lipnicka
Dla Marysi - Dore/Paresłów i Mona
Zadania znamy - Dore/Paresłów
Tyle nadziei, tyle młodości - Adam Nowak i Sylwia Wiśniewska
Powstanie Warszawskie - Horytnica
Warszawa walczy - Forteca
Głośniej od bomb - Pjus
Sierpniowe niebo - Bilon
63 dni chwały - Hemp Gru
63 dni chwały - TuoQ & Escei
Powstanie Warszawskie - TuoQ, Faith
Zapraszamy do wysłuchania większości piosenek z tego zbioru prezentowanych często w kilku wersjach na YouTube.