Zgrupowanie "Róg"

Opis:

         Zgrupowanie utworzone 1.08.1944 r. na Starym Mieście jako jednostka grupy Warszawa-Północ powstałe z części oddziałów obwodu Śródmieście i innych oddziałów mających punkty zborne na terenie I rejonu w obszarze ograniczonym od północy torami Dworca Gdańskiego, ze wschodu Wisłą, z południa Alejami Jerozolimskimi, z zachodu ul. Nowy Świat, Krakowskim Przedmieściem, pl. Piłsudskiego, Arsenałem, ul. Stawki.

W skład Zgrupowania wchodziły:
- batalion "Bończa"
- batalion NOW "Gustaw",
- batalion "Unia",
- batalion "Gozdawa",
- batalion "Konrad",
- batalion WSOP "Dzik",
- oddział WSOP "Elektrownia",
- załoga PWPW PWB/17/S,
- harcerski batalion "Wigry" - wycofany z Woli ,
- harcerski żoliborski batalion "Antoni",
- batalion AL. "Czwartaków"

         Dowódca mjr Stanisław Błaszczak "Róg".

         Oddziały stacjonujące na Powiślu: batalion "Unia", "Konrad" i "Elektrownia" zostały odcięte i utworzyły zgrupowanie "Krybar".
         Batalion "Gozdawa" wszedł w skład zgrupowania "Kuba"-"Sosna", a oddział PWB/17/S w skład zgrupowania "Leśnik".
         Ze składu batalionu "Bończa" wydzielono jako samodzielną 104 kompanię Związku Syndykalistów Polskich , a resztki batalionu "Antoni" wcielono do batalionu "Gustaw".
         Po upadku Starego Miasta pozostałość zgrupowania została ewakuowana kanałami do Śródmieścia skąd przeszła na Powiśle.
         Oddziały zgrupowania w pierwszej fazie Powstania zdobyły rejon pl. Krasińskich , gmach sądów, szpital na Barokowej, Ratusz i więzienie na Daniłowiczowskiej. Nie udało się opanować przyczółka mostu Kierbedzia, domu Schichta i niemieckich koszar na Podzamczu. Niepowodzeniem skończyły się również próby opanowania gmachów Prezydium Rady Ministrów, Uniwersytetu i Komendy Policji.
         Po okrążeniu Starego Miasta zgrupowanie broniło południowo-wschodniego odcinka: od ul. Podwale, przez Plac Zamkowy i wzdłuż skarpy wiślanej do PWPW. Przez 3 tygodnie przeciwstawiało się skutecznie głównemu uderzeniu sił nieprzyjaciela wspartego wojskami pancernymi, lotnictwem szturmowym, ciężką artylerią. Najbardziej zaciekłe walki toczono w rejonie Placu Zamkowego , Zamku Królewskiego , katedry Św. Jana , ul. Piwnej i Świętojańskiej oraz budynków na skarpie wiślanej . W walce nieprzyjaciel poniósł dotkliwe straty, również w broni pancernej atakującej od strony Krakowskiego Przedmieścia.
         Podczas wycofywania oddziałów powstańczych kanałami ze Starówki do Śródmieścia wydzielone oddziały zgrupowania prowadziły działania osłonowe. Po przejściu do Śródmieścia resztki zgrupowania uczestniczyły w walkach na Powiślu, a po wycofaniu na zachodnią stronę Nowego Światu weszły w skład oddziałów śródmiejskich oraz częściowo w skład oddziałów walczących na górnym Czerniakowie.
         Zgrupowanie "Róg" było jednym z największych zgrupowań powstańczych. W czasie walk o Starówkę liczyło około 2.500 żołnierzy. Poniosło bardzo ciężkie straty w walkach.
         Bezpośrednio przed kapitulacją pozostałość zgrupowania "Rog" została wcielona w skład 36 pp Legii Akademickiej 28 dp Warszawskiego Korpusu AK. Część żołnierzy walczących na górnym Czerniakowie po upadku przyczółka przeprawiła się przez Wisłę i wstąpiła do regularnych oddziałów Wojska Polskiego.


Opis odznaki:

         Prostokąt ze schematycznie zaznaczonym motywem muru, na którym symbol "kotwicy" w którą wkomponowany jest róg. W centrum napis AK/RÓG, zaś na ramionach kotwicy 1944.
Biały metal, wymiary 16,3x21,6 mm.



Bardziej szczegółowy opis historii Zgrupowania "Róg" znajduje się na stronie Wikipedii.

redakcja: Maciej Janaszek-Seydlitz

opracowanie graficzne: Joanna Janaszek-Seydlitz